Giriş
Türkiye hızla büyüyen ekonomisi, stratejik konumu, elverişli nüfusu, nitelikli ve uygun maliyetli iş gücü, yabancı yatırımcılara sunulan devlet teşvikleri gibi çeşitli sebeplerle yabancı yatırımcılar tarafından tercih edilen ülkelerin başında gelmektedir.
Yabancı yatırımcıların Türkiye’ de şirket kurması veya şube açması, 4857 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu’ na göre; uluslararası anlaşmalar ve özel kanun hükümleri tarafından aksi öngörülmedikçe serbesttir ve yabancı yatırımcılar, yerli yatırımcılar- la eşit muameleye tabidir. Ayrıca yabancı şirketlerin Türkiye’ de ticari faaliyette bulunmadan kendi sek- törleri ile ilgili gerekli araştırmaları yapabilmeleri için irtibat bürosu kurmalarına da imkan tanınmıştır. Bu kapsamda, Türk mevzuatına göre; yabancı şirketlerin Türkiye’ de şube veya irtibat bürosu açılış prosedürü genel olarak aşağıda açıklanmaya çalışılmıştır.
1. Yabancı şirketlerin Türkiye’ de şube açılış süreci
5174 sayılı Odalar ve Borsalar Kanunu’ na göre Şube; bir merkeze bağlı olduğu halde, ister merkezin bulunduğu odanın, ister başka odanın çalışma içinde olan müstakil sermayesi ve müstakil muhasebesi bulunan ve/veya muhasebesi merkezde tutulduğu ve müstakil sermayesi bulunmadığı halde kendi başına sınai faaliyet ve ticari işlem yapan yerleri ve satış mağazalarını ifade etmektedir.
Merkezleri Türkiye dışında bulunan ticari işletmelerin Türkiye’ deki şubeleri, kendi ülke kanunlarının ticaret unvanına ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla, yerli ticari işletmeler gibi tescil olunur. Merkez işletmenin bulunduğu kaynak ülke hukukunun, işletmeler ile ticaret şirketlerinin türlerine göre şubelerinin tescilinde aradığı şartların gerçekleşmiş olması gerekmektedir.
Yine bu şubeler için yerleşim yeri Türkiye’ de bulunan tam yetkili bir ticari temsilci atanır. Ticari işletmenin birden çok şubesi varsa, ilk şubenin tescilinden sonra açılacak şubeler yerli ticari işletmelerin şubeleri gibi tescil olunur.
Ayrıca belirtmek gerekirse; merkezi yabancı ülkede bulunan bir işletmenin Türkiye’ deki şubesinin ticaret unvanında, merkezin ve şubenin bulunduğu yerlerin ve şube olduğunun gösterilmesi şarttır.
Yabancı bir şirketin Türkiye’de şubesini tescil ettirmek için, ilgili ticaret sicili müdürlüğüne sunulması gereken belgeler şunlardır:
- Şirket merkezinin bulunduğu kaynak ülke hukukunun, şube açacak işletme için tescilde aradığı şartların yerine getirildiğini ve şubenin tescili için ibrazı gerekli olan belgeleri gösteren yetkili makamdan alınmış yazı ve bir nüsha Türkçe çevirisi,
- Kaynak ülkede şubenin tescili için ibraz gerekli tüm belgeler,
- Şirketin güncel sicil kayıtlarını içeren belgenin ve şirket sözleşmesinin onaylı birer örneği ile birer nüsha Türkçe çevirisi,
- Şirketin yetkili organının şube açma ve şubeye Türkiye’de yerleşik tam yetkili temsilci atanmasına ilişkin kararının aslı ve bir nüsha Türkçe çevirisi,
- Şirketin ticaret unvanı, türü, işletme konusu, sermayesinin türü ve tutarı, kuruluş tarihi, sicil numarası, tabi olduğu hukuk, Avrupa Birliği üyesi olup olmadığı, internet sitesi, şubenin unvanı ve şubeye ayrılmış sermaye tutarı, şubeyi mahkemeler dâhil, özel kuruluşlar ve kamu kurum ve kuruluşları nezdinde tam yetkili olarak temsil edecek kişi veya kişilerin adı ve soyadı, kimlik numarası ve yerleşim yeri ile şubenin adresini içeren merkezin yetkilileri tarafından imzalanmış beyannamenin aslı ve bir nüsha Türkçe çevirisi,
- Şube açma kararında, Türkiye’deki şubeyi mahkemeler dahil, özel kuruluşlar ve kamu kurum ve kuruluşları nezdinde tam yetkili olarak temsil edecek kişi veya kişiler ile bunlara verilen yetki belirtilmemiş ise bu konulara ilişkin düzenlenen vekaletnamenin aslı ve bir nüsha Türkçe çevirisi,
- Şubeyi temsil edecek kişilerin imza beyanları,
- Açılması Ticaret Bakanlığı veya diğer resmi kurumların iznine veya uygun görüşüne tabi olan şubeler için bu izin veya uygun görüş yazısıdır.
2. Yabancı şirketlerin Türkiye’ de irtibat bürosu açılış süreci
Türk mevzuatına göre, yabancı şirketlerin Türkiye’ de ticari faaliyette bulunmadan kendi sektörleri ile ilgili gerekli araştırmaları yapabilmeleri için irtibat bürosu kurmaları mümkündür. Buradaki amaç, yabancı şirketlerin faaliyetlerde bulunarak, iç pazardaki potansiyeli keşfetmek, yatırım fırsatlarını araştırmak ve kendilerine yeni ticari imkanlar sağlamaktır.
İrtibat büroları, Türkiye’de temsil ve ağırlama, Türkiye’deki tedarikçilerin kalite ve standart açısından kontrolü, denetimi ve tedarikçi temini, teknik destek, haberleşme ve bilgi aktarımı, bölgesel yönetim merkezi gibi faaliyetlerini yürüten, ana şirkete bağlı temsilcilikler olarak tanımlanabilir.
Bu kapsamda Ekonomi Bakanlığı, yabancı ülke kanunlarına göre kurulmuş şirketlere, Türkiye’ de ticari faaliyette bulunmamak kaydıyla irtibat bürosu açmaya izni vermeye ve bu izinlerin süresini uzatmaya yetkilidir. Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü süre uzatma taleplerini faaliyetinin niteliğine uygun olarak aşağıda belirtilen sürelerle sonuçlandırabilir.
Yabancı bir şirketin Türkiye’de irtibat bürosu açabilmesi için ilgili Bakanlığa sunulması gereken belgeler şunlardır:
- Başvuru formu,
- İrtibat bürosu tarafından yürütülecek işlerin kapsamını ve büronun ticari faaliyet yürütmeyeceğine ilişkin taahhüdü içeren beyanname ve beyannameyi imzalayan yabancı şirket yetkilisinin imza yetkisini gösterir belge,
- Yabancı şirkete ait ve ilgili Türk Konsolosluğunca veya Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre tasdik edilmiş Faaliyet Belgesi,
- Yabancı şirket hakkında hazırlanmış Faaliyet Raporu veya bilanço ve gelir tablosu,
- İrtibat bürosunun faaliyetlerini yürütmekle görevli olarak atanan kişiye/kişilere verilecek yetki belgesi,
- İrtibat bürosunun kuruluş işlemlerinin başka bir kimse aracılığı ile yürütülmesi durumunda vekâletnamedir.
İrtibat büroları, ticari faaliyette bulunmamaları sebebi ile kurumlar vergisi ve katma vergisi bakımından vergi mükellefi değildir. Ayrıca asgari bir kayıt düzeni gerektirmeleri, kuruluş ve kapanışlarının sermaye şirketlerine göre daha basit süreçler içermesi gibi nedenlerle Türkiye’de pazara giriş yapmayı düşünen veya Türkiye’de sınırlı faaliyetlerle yer almak isteyen yabancı yatırımcılar için cazip bir alternatif oluşturmaktadır.
3. Sonuç
Görüldüğü üzere, merkezleri yurtdışında bulunan ti- cari işletmelerin veya ticari şirketlerin Türkiye’ deki iş ilişkilerini yürütmesi açısından iki farklı seçenek incelenmiştir. Şube ve irtibat bürosu açılış süreci teknik ve kapsamlı bir çalışma gerektirmektedir. Bu nedenle; detaylı bilgi alarak daha yararlı sonuçlar elde etmek ve muhtemel oluşabilecek sorunların önüne geçmek adına size destek vermekten memnuniyet duyarız.
Daha fazla bilgi ve sorularınız için:
Fatma ÇİMEN – [email protected]
www.hansu.av.tr | +90 216 464 12 12
© Hansu Avukatlık Bürosu
Hansu Avukatlık Bürosu Yerli ve Yabancı müvekkillerine özellikle gayrimenkul , şirketler, ticaret, vergi ve fikri mülkiyet hukuku alanında hizmet veren bir avukatlık bürosudur. Bu bülten Türkiye’de hukuk alanındaki gelişmeleri paylaşmak amacıyla hazırlanmıştır. Bülten hukuki bir görüş veya yönlendirme olarak düşünülmemelidir. Özel sorular ve sorunlar bakımından hukuki danışman görüşü alınmalıdır.